تریاک نوعی ماده مخدر پرمصرف است که امروزه بسیاری از افراد جامعه را به کام خود کشیده و باعث نابودی زندگی بسیاری از آن‌ها شده است. متأسفانه باورهای غلطی در مورد فواید استفاده از مواد مخدر و به‌خصوص مصرف تریاک وجود دارد. اما فراموش نکنید که علائم خوشایند مصرف، تنها مدت کوتاهی دوام می‌آورند و بعد از گذشت زمان کوتاهی جای خود را به وابستگی شدید و اعتیاد می‌دهند. از علائم اعتیاد به تریاک می‌توان به بی‌خوابی، بی‌اشتهایی، افسردگی، تعریق زیاد و… اشاره کرد.
تریاک و مشخصات آن
تریاک از پرمصرف‌ترین مواد مخدر در ایران محسوب می‌شود که از گل گیاه خشخاش به دست می‌آید. حدود ده درصد از تریاک را مورفین تشکیل می‌دهد. مورفین یک نوع مسکن قوی برای کاهش درد است و این دلیلی است که خیلی از افراد از این ماده استفاده می‌کنند. مصرف طولانی مدت تریاک باعث ایجاد وابستگی و در نهایت اعتیاد می‌شود. از تریاک، مواد مخدر دیگری نیز به دست می‌آید که به آن‌ها مواد افیونی گفته می‌شود. از جمله این مواد می‌توان به شیره، هروئین، کراک و… اشاره کرد.
باورهای غلط در مورد تریاک
از گذشته تاکنون مصرف تریاک در کشور ما رواج زیادی داشته است. یکی از مهم‌ترین دلایل آن عقاید و باورهای غلط موجود در مورد اثرات این ماده وجود هست. برخی از این باورهای غلط شامل موارد زیر می‌شوند:
- تریاک باعث کاهش علائم بیماری‌هایی مانند بیماری‌های قلبی و دیابت می‌شود.
- تریاک باعث کاهش اضطراب، غم و اندوه و استرس افراد می‌شود.
- تریاک باعث افزایش کارایی، توجه و تمرکز می‌شود.
- تریاک انرژی را بیشتر می‌کند و فعالیت‌ها را بهبود می‌بخشد.
- تریاک نسبت به مسکن‌های دیگر اثربخشی بیشتر و عوارض کم‌تری دارد.
- تریاک باعث افزایش قوای جنسی می‌شود.
تشخیص اعتیاد به مصرف تریاک
شاید در ابتدای مصرف، فرد تصور کند که عملکرد او بهبود یافته و احساس آرامش و تمرکز داشته باشد. تشخیص اعتیاد به تریاک در روزهای اول بسیار دشوار است ولی با گذشت زمان علائم و نشانه‌های اعتیاد به تریاک بیشتر در فرد ظاهر می‌شود. از آنجایی که در بسیاری از جلسات مشاوره ترک اعتیاد با خانواده‌هایی مواجه بودیم که در مورد نحوه تشخیص اعتیاد فرزندشان سؤال داشتند. در پاسخ آنان باید گفت که با اطلاع دقیق از نشانه‌ها و علائم اعتیاد به تریاک می‌توانند اعتیاد یا عدم اعتیاد فرزندانشان را تشخیص دهند. البته پیش از هر اقدامی برای تأیید این موضوع باید با روانشناس مشورت صورت بگیرد.
تست اعتیاد
در مراحل بعدی با استفاده از تست اعتیاد می‌توانید از عدم اعتیاد یا اعتیاد شخص اطمینان به دست بیاورید. نکته‌ای که باید در اینجا متذکر شد و خانواده‌ها نیز باید آن را در نظر بگیرند، این است که روش‌هایی برای تغییر نتیجه آزمایش اعتیاد به تریاک و مواد مخدر دیگر وجود دارد که افراد ممکن است از آن استفاده کنند. بنابراین در کنار نتیجه آزمایش اعتیاد، توجه به علائم اعتیاد نیز به خانواده‌ها در تشخیص اعتیاد یاری می‌دهد.
توصیه ما به خانواده‌هایی که نسبت به اعتیاد فرزندانشان شک دارند این است که ابتدا احساسات خود را کنترل کنند و با استفاده از مشاوره اعتیاد با یک فرد متخصص بتوانند اعتیاد فرزندشان را تشخیص دهند و راهکارهای مناسب برای برخورد صحیح با فرد را بیاموزند؛ چرا که ممکن است شک شما درست نباشد و تغییر رفتار فرزندتان تحت تأثیر عوامل دیگری اتفاق افتاده باشد.
علائم اعتیاد به مصرف تریاک
علائم اعتیاد به تریاک با گذر زمان در فرد نمایان می‌شود. می‌توان علائم مصرف این ماده را به دو نوع مختلف علائم جسمانی و علائم رفتاری تقسیم‌بندی کرد :
- علائم جسمانی
- اثر سوختگی بر روی نوک انگشتان، اثر تزریق بر دست ها و پاها
- حالت تهوع و اسهال
- تعریق بیش از حد
- تب و لرز
- بی‌خوابی و بی‌اشتهایی
- خمیازه کشیدن و خواب آلودگی
- گیجی و منگی
- مشکلات بینایی
- کاهش تنفس و مشکلات تنفسی
- تنگ شدن مردمک چشم
- کاهش تمایلات جنسی
- علائم رفتاری
- تغییرات ظاهری مانند کاهش وزن بی‌دلیل و ظاهر آشفته و ژولیده
- افت تحصیلی و شغلی و عدم مسئولیت‌پذیری در امور
- ناتوانی در تمرکز کردن بر روی کارها
- درخواست‌های مکرر پول به دلایل مختلف از اطرافیان
- خود کم بینی، کاهش اعتماد به نفس و عزت نفس فرد
- احساس غمگینی و افسردگی زیاد
- انزوا و گوشه‌گیری
- بی‌قراری و تحریک‌پذیری
ترک اعتیاد به تریاک
اولین مرحله برای ترک اعتیاد به تریاک، سم‌زدایی نام دارد که حدود 15 روز طول می‌کشد و طی این زمان اثرات این ماده از جسم فرد برطرف می‌شود. در روزهای ابتدایی قطع مصرف، افراد ممکن است دچار علائم ترک شوند که بسیار دردناک است و باعث ایجاد علائمی مانند عرق سرد، تپش قلب، اسهال، دل پيچه، استفراغ، درد عضلانی، بی‌خوابی، بی‌اشتهایی، اضطراب، تندخویی و بی‌قراری می‌شود. بسیاری از معتادان در این مرحله ممکن است ترک را رها کنند. اما باید توجه داشت كه علائم خماری موقتی و گذرا بوده و پس از مدتی از بين می‌روند. اما این مرحله با وجود سختی‌های خود، ابتدای مسیر ترک است و در ادامه خانواده فرد باید به کمک او بیایند تا مهم‌ترین بخش ترک اعتیاد، که همان رفع وابستگی روانی است رخ دهد. به این منظور فرد و خانواده او نیازمند دریافت خدمات روانشناسی و مشاوره ترک اعتیاد به مواد مخدر هستند تا بتوانند با کمک یکدیگر خطر بازگشت اعتیاد را به صفر برسانند. توجه داشته باشید که حتماً قبل از اقدام به ترک از یک فرد متخصص در زمینه ترک اعتیاد مشاوره بگیرید؛ چرا که قطع ناگهانی مصرف می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری را در فرد باقی بگذارد و حتی در برخی از موارد سبب مرگ فرد شود. روانشناس متخصص در حوزه اعتیاد با در نظر گرفتن شرایط جسمی و روانی فرد بهترین روش ترک را به شما پیشنهاد خواهد داد
